Welke Medicijnen Verhogen Gamma Gt?

Welke Medicijnen Verhogen Gamma Gt
Achtergronden bij de waarde van GGT als biomarker Gamma glutamyl transferase (GGT) is een carboxypeptidase, een enzym dat een glutamyl groep overdraagt van een peptide naar een ander peptide of aminozuur. Het belangrijkste extracellulaire substraat van GGT is glutathion, waarna dit belangrijk antioxidans intracellulair weer opgebouwd kan worden. GGT komt wijdverbreid voor in het cytoplasma en op de celmembranen van alle organen behalve spieren. De hoogste concentraties komen voor in niertubulusepitheel, prostaatweefsel, galwegepitheel, hepatocyten, borstelzoom van dunnedarmvili en pancreas. De GGT in ons bloed is normaliter hoofdzakelijk afkomstig van de galwegen, zowel van binnen als van buiten de lever. De waarde van GGT in het bloed kan verhoogd zijn door enzyminductie, door celbeschadiging, of door obstructie van de galwegen zoals bij leververvetting of galstenen. Bij een waargenomen GGT-verhoging moet niet alleen aan een lever- of galwegaandoening gedacht worden, maar in mindere mate ook aan nierpathologie, DM2, obesitas en metabool syndroom, cardiovasculaire ziekten, kanker, pancreas of de dunne darm pathologie. Een geïsoleerd verhoogd GGT komt voor bij alcohol of medicijn gebruik, maar ook bij leververvetting (NAFLD), galwegobstructie of leverstuwing. Een door alcoholgebruik verhoogd GGT kan tot een maand nodig hebben om te normaliseren bij onthouding, afhankelijk van de duur en hoeveelheid van inname. Diverse auteurs (van Beek, 2014; Whitfield, 2013+2019; Schellenberg, 2005) tonen aan dat een aantoonbare GGT toename optreedt na chronisch inname van meer dan 3 glazen alcohol per dag, anderen noemen een hogere inname noodzakelijk voor een significante stijging. Een door alcoholgebruik verhoogd GGT kan enkele dagen tot een maand nodig hebben om te normaliseren bij onthouding, afhankelijk van de duur en hoeveelheid van inname en de mate van leveraandoening op dat moment (Sharpe, 2001; Chrostek, 2006). Alcohol en GGT-respons Enzyminductie van GGT wordt opgeroepen, doordat alcohol en een aantal geneesmiddelen of xenobiotica in eerste instantie leiden tot glutathion verlaging (Whitfield, 2001; Koenig, 2015). Dit mechanisme kan verklaren waarom bij andere ontstekingsprocessen of verlaging van de antioxidantia ook een GGT-verhoging ontstaat. Evenals bij CDT is het niet mogelijk om een scherpe grens te trekken tussen abstinentie of incidenteel gebruik tot 2 glazen per dag versus alcoholmisbruik. De mate van respons van GGT op alcoholinname is deels genetisch bepaald (van Beek, 2014; Whitfield, 2001). Een versterkte GGT-respons bij alcohol gebruik wordt gezien bij een verhoogd BMI, roken of een hogere leeftijd vanaf circa 30 jaar (Poikolainen, 1997; Whitfield, 2013+2019; Sillanaukee, 2000; Breitling, 2011; Danielsson, 2013). Daarnaast heeft hoge bloeddruk een van alcohol onafhankelijk licht verhogend effect op GGT (Whitfield, 2001) terwijl koffie juist tot een aanzienlijke verlaging kan leiden. Oorzaken van een verhoogde GGT, comorbiditeit Er is een breed scala van klinische aandoeningen, die leiden tot een significant verhoogde GGT-waarde, zie de inleiding hierboven. Daarnaast zijn er ook leefstijl factoren als alcoholgebruik, medicijngebruik, roken en contact met xenobiotica die aanleiding geven tot significante verhogingen. Een geïsoleerd verhoogd GGT komt voor bij alcohol of medicijn gebruik, maar ook bij leververvetting (NAFLD), galwegobstructie, leverstuwing, nierpathologie of maligniteiten. In een metanalyse werden onafhankelijke associaties gevonden tussen een verhoogd GGT en Diabetes Mellitus (type 2), cardiovasculaire incidenten en maligniteiten (Targher, 2010). Xenobiotica als pesticiden of gechloreerde oplosmiddelen zorgen ook voor GGT-verhogingen. Een verhoogde BMI kan bijvoorbeeld een normale GGT laten verdubbelen tot hoognormale of verhoogde waarde (Breitling, 2010; Whitfield, 2001). Een verhoogd BMI laat een gemiddelde GGT oplopen van 16 naar 29 U/L bij een methode bovengrens van 28 U/L (Breitling, 2010). Vanaf een consumptie van 2 glazen/dag kan bij verhoogd BMI ook de GGT al verhoogd zijn (Alatalo, 2008), terwijl bij onthouding of licht gebruik steeg bij mannen de GGT 74% voor BMI> 30 ten opzichte van normaal. Een BMI van 25 tot 30 veroorzaakt circa 30% toename van het GGT (Danielson, 2014). Morbide obesitas zorgt voor flinke GGT-verhogingen die na bariatrische chirurgie weer verdwijnen (Johansson, 2013). Poikolainen (1997) vonden in een studie met 6010 Finnen dat de GGT-verhoging bij alcoholgebruik sterker was bij mensen met obesitas dan bij proefpersonen met een normaal BMI. De leeftijd bepaald mede de mate van respons op alcohol. Bij mannen vanaf 40 jaar bestaat een veel sterkere correlatie tussen alcoholinname en GGT-stijging dan voor de groep < 40 jaar (Breitling, 2013). Voor vrouwen moet volgens sommigen rekening gehouden worden met een vergelijkbaar effect. Bekend zijn GGT-verhogingen bij het gebruik van medicijnen als barbituraten, psychofarmaca, statines, antidepressiva, fenytoïne en antireumatica (Arndt, 2001; Limdi & Hyde, 2003). Volgens Fortman (1985) en Giroud (1986) kunnen waarden tot 2 x N voorkomen bij carbamazepine en bij fenobarbital. Keeffe (1986) rapporteren dat na zes maanden fenytoïnetherapie gemiddeld bij 90% van de gebruikers een driemaal zo hoge GGT-waarde als normaal werd gezien, die tot twee jaar na behandeling significant verhoogd bleef. Alcoholgebruik versterkte de GGT-stijging door medicijnen nog meer. Xenobiotica als pesticiden of gechloreerde oplosmiddelen zorgen ook voor GGT-verhogingen. Roken ‘an sich' leidt tot een hogere GGT-waarden, genoemd wordt 50% verhoging bij 20 tot 30 cig/d (Hamad, 2015), 150% verhoging bij 20 cig/d bij abstinentie (Osifo, 2015). Het gebruik van alcohol versterkt de GGT-stijging door roken, een synergistich effect (Breitling, Osifo). Meer dan 4 koppen koffie/dag bij een alcoholinname vanaf 280 g/week kan een normaliter verhoogd zijnde GGT tot circa de helft reduceren (Danielsson, 2013). Mogelijk speelt een anti-oxidatief effect van koffie componenten hierin een rol. Dit koffie effect op GGT-waarden geldt vooral voor mannen en in mindere mate voor vrouwen. : Achtergronden bij de waarde van GGT als biomarker

Welke medicijnen verhogen Leverwaarden?

Leverontsteking door medicatie Een vaak voorkomende oorzaak van gestegen leverwaarden is de inname van medicatie. Strikt genomen kan elk geneesmiddel de leverenzymen doen toenemen. Sommige reacties zijn bekend en komen relatief frequent voor (bijvoorbeeld het vaak gebruikte antibioticum amoxicilline-clavulaanzuur of Augmentin).

Andere zijn zeldzaam.
Sommige reacties zijn dosisgebonden, andere zijn niet-dosisgebonden (of idiosyncratisch) en geven aan dat het lichaam overgevoelig is voor een bepaald product.
In dat geval lokt zelfs een zeer lage dosis een ernstige reactie uit.
De reactie kan zowel worden uitgelokt door het actieve bestanddeel als door het bind- of vulmiddel van het medicijn.

Vaak herstelt de lever zich langzaam als het uitlokkende middel wordt beëindigd. : Leverontsteking door medicatie

Welke afwijkingen kunnen er aan de lever ontstaan door medicijngebruik?

Home Ziektebeelden Leverziekten Medicamenteuze leverziekte

Medicijnen kunnen veel goed doen, maar kunnen ook bijwerkingen hebben. Er zijn medicijnen die leverziekten kunnen veroorzaken (’drug-induced liver disease= DILI’). DILI is zelfs de meest voorkomende oorzaak van leverziekten in veel landen. Sommige medicijnen veroorzaken vooral leverontsteking (hepatitis).

Andere geven meer galstuwing, cholestase.
Er zijn er ook die een combinatie geven (cholestatische hepatitis).
Verder zijn er medicijnen die andere leveraandoeningen imiteren, zoals steatose of steatohepatitis of scleroserende cholangitis.
Zelfs acuut leverfalen is mogelijk bij sommige medicamenten.
Ook sommige dieetsupplementen, kruiden, Chinese of alternatieve geneesmiddelen kunnen leverproblemen geven.

Er is een website ( www.livertox.nih.gov ) waarop de karakteristieken van veel van dit soort DILI’s te vinden zijn. De diagnose berust vaak op de combinatie van een tijdsrelatie met het starten van een medicament en het patroon van de leverziekte in vergelijking met dat van het geneesmiddel in combinatie met uitsluiten van andere oorzaken.

Er zijn middelen waarbij de leverziekte immunoallergisch gemedieerd is en die vaak met een huidrash gepaard gaan. Op genoemde website is ook meer over graderen van de ernst van de geneesmiddelreactie te vinden. De behandeling bestaat vooral uit stoppen van het verdachte geneesmiddel. Een rechallenge (herstarten van het geneesmiddel) om te bewijzen dat dit de oorzaak was wordt sterk afgeraden.

Meestal herstellen de leverenzymen en leverfunctie na staken van het bewuste geneesmiddel. Het kan vooral bij cholestase soms lang duren voor de leverenzymen herstellen. Er zijn ook vormen van leverschade door medicatie die niet herstellen, zoals wanneer de kleinere galwegen ernstig beschadigd zijn.

Hoe krijg je Gamma GT omlaag?

Gamma GT verlagen – Komt de hoge Gamma GT-waarde door te veel drinken? Dan kun je de waarde alleen verlagen door helemaal te stoppen met drinken. Als je stopt met drinken is de waarde na een paar weken al de helft minder. En na ongeveer twee tot drie maanden is de Gamma GT-waarde weer normaal.

Hoe hoog mag de Gamma GT zijn?

GAMMA GT (GGT) – De normale waarde voor mannen is 10-40, voor vrouwen 6-25. Gamma GT is een enzym dat onder andere voorkomt in de lever. Gamma GT geeft de leverschade aan door alcohol, meer dan de waarden op ASAT en ALAT. Maar de Gamma GT kan ook verhoogd zijn door andere aandoeningen zoals lever- en galziekten of door het gebruik van bepaalde medicijnen.

Na een hartinfarct of een herseninfarct kunnen de waarden ook verhoogd zijn. Met een bloedproef meet men de waarde van Gamma GT. Gamma GT komt bij iedereen in het bloed voor. De normale waarden voor Gamma GT zijn: 10-40 voor mannen en 6-25 voor vrouwen. Afhankelijk van het laboratorium en de methode van onderzoek kunnen de normale waarden iets verschillen.

De Gamma GT is slechts een aanwijzing. Om na te gaan of iemand langdurig te veel drinkt, kan de test op Gamma GT gecombineerd worden met andere testen.

Wat doet paracetamol met je lever?

Leverschade bij paracetamol – Actueel NTVT 20 augustus 2015 Geen reacties Paracetamol beschadigt de lever op meer manieren dan gedacht. Dankzij een ‘lever-op-een-chip’ hebben Israelische onderzoekers dat detail voor het eerst in beeld gekregen, meldden ze onlangs in het Leverschade komt bij paracetamol vrij vaak voor, zelfs bij een geringe overdosis.

Tot nu toe werd algemeen aangenomen dat niet de pijnstiller zelf hiervoor verantwoordelijk is maar N-acetylparabenzochinonimine (NAPQI), een sterk oxidatieve metaboliet die door leverenzymen wordt gemaakt en uiterst toxisch is voor levercellen. Bij een normale dosis paracetamol is de NAPQI-productie gering en wordt ze direct onschadelijk gemaakt door de natuurlijke anti-oxidant glutathion.

Maar bij een overdosis raken andere metabole routes verzadigd en stijgt de NAPQI-productie zo sterk dat de glutathion opraakt. De standaardbehandeling bestaat dan uit de toediening van acetylcysteïne, waar de lever extra glutathion van kan maken. Maar de lever-op-een-chip laat zien dat er meer aan de hand is.

Het is een microreactor waarin klompjes levercellen gedurende minstens 4 weken in leven kunnen worden gehouden, in iets dat op de natuurlijke omgeving lijkt. Met opto-elektronische ‘microprobes’ kan daarbij de zuurstofhuishouding van de cellen worden gevolgd. Dat leverde de verrassende conclusie op dat een tot nu toe als niet-toxisch beschouwde dosis paracetamol binnen enkele minuten de zuurstofopname door de mitochondriën stillegt.

In eerste instantie is dat effect tijdelijk, maar bij een hogere dosis gaan de cellen langzaam dood. (Bron: : Leverschade bij paracetamol – Actueel NTVT

Wat is een sterk verhoogde gamma GT?

Alkalische-fosfatase (AF) en gamma-GT – Alkalische-fosfatase en gamma-GT zijn ook enzymen. Een verhoogde concentratie in het bloed kan wijzen op verschillende aandoeningen van de lever of galwegen. Een licht verhoogde gamma-GT waarde heeft meestal te maken met gebruik van alcohol en/of medicijnen, leververvetting en extreem overgewicht.

Een sterk verhoogde gamma-GT waarde wijst op alcoholmisbruik of een belemmerde afvoer van galvloeistof.
Dit kan veroorzaakt worden door galstenen, een vernauwing of afwijking aan de galwegen.
Een verhoogde alkalische-fosfatase waarde, in combinatie met normale ALAT en ASAT, wijst in de richting van een galwegaandoening.

Alkalische-fosfatase wordt ook aangemaakt in de cellen van de darm, nieren, placenta en botten. Een verhoogd gehalte kan dus ook wijzen in de richting van een aandoening buiten de lever en galwegen.

Wat te doen bij te hoge gamma GT?

Achtergronden bij de waarde van GGT als biomarker Gamma glutamyl transferase (GGT) is een carboxypeptidase, een enzym dat een glutamyl groep overdraagt van een peptide naar een ander peptide of aminozuur. Het belangrijkste extracellulaire substraat van GGT is glutathion, waarna dit belangrijk antioxidans intracellulair weer opgebouwd kan worden. GGT komt wijdverbreid voor in het cytoplasma en op de celmembranen van alle organen behalve spieren. De hoogste concentraties komen voor in niertubulusepitheel, prostaatweefsel, galwegepitheel, hepatocyten, borstelzoom van dunnedarmvili en pancreas. De GGT in ons bloed is normaliter hoofdzakelijk afkomstig van de galwegen, zowel van binnen als van buiten de lever. De waarde van GGT in het bloed kan verhoogd zijn door enzyminductie, door celbeschadiging, of door obstructie van de galwegen zoals bij leververvetting of galstenen. Bij een waargenomen GGT-verhoging moet niet alleen aan een lever- of galwegaandoening gedacht worden, maar in mindere mate ook aan nierpathologie, DM2, obesitas en metabool syndroom, cardiovasculaire ziekten, kanker, pancreas of de dunne darm pathologie. Een geïsoleerd verhoogd GGT komt voor bij alcohol of medicijn gebruik, maar ook bij leververvetting (NAFLD), galwegobstructie of leverstuwing. Een door alcoholgebruik verhoogd GGT kan tot een maand nodig hebben om te normaliseren bij onthouding, afhankelijk van de duur en hoeveelheid van inname. Diverse auteurs (van Beek, 2014; Whitfield, 2013+2019; Schellenberg, 2005) tonen aan dat een aantoonbare GGT toename optreedt na chronisch inname van meer dan 3 glazen alcohol per dag, anderen noemen een hogere inname noodzakelijk voor een significante stijging. Een door alcoholgebruik verhoogd GGT kan enkele dagen tot een maand nodig hebben om te normaliseren bij onthouding, afhankelijk van de duur en hoeveelheid van inname en de mate van leveraandoening op dat moment (Sharpe, 2001; Chrostek, 2006). Alcohol en GGT-respons Enzyminductie van GGT wordt opgeroepen, doordat alcohol en een aantal geneesmiddelen of xenobiotica in eerste instantie leiden tot glutathion verlaging (Whitfield, 2001; Koenig, 2015). Dit mechanisme kan verklaren waarom bij andere ontstekingsprocessen of verlaging van de antioxidantia ook een GGT-verhoging ontstaat. Evenals bij CDT is het niet mogelijk om een scherpe grens te trekken tussen abstinentie of incidenteel gebruik tot 2 glazen per dag versus alcoholmisbruik. De mate van respons van GGT op alcoholinname is deels genetisch bepaald (van Beek, 2014; Whitfield, 2001). Een versterkte GGT-respons bij alcohol gebruik wordt gezien bij een verhoogd BMI, roken of een hogere leeftijd vanaf circa 30 jaar (Poikolainen, 1997; Whitfield, 2013+2019; Sillanaukee, 2000; Breitling, 2011; Danielsson, 2013). Daarnaast heeft hoge bloeddruk een van alcohol onafhankelijk licht verhogend effect op GGT (Whitfield, 2001) terwijl koffie juist tot een aanzienlijke verlaging kan leiden. Oorzaken van een verhoogde GGT, comorbiditeit Er is een breed scala van klinische aandoeningen, die leiden tot een significant verhoogde GGT-waarde, zie de inleiding hierboven. Daarnaast zijn er ook leefstijl factoren als alcoholgebruik, medicijngebruik, roken en contact met xenobiotica die aanleiding geven tot significante verhogingen. Een geïsoleerd verhoogd GGT komt voor bij alcohol of medicijn gebruik, maar ook bij leververvetting (NAFLD), galwegobstructie, leverstuwing, nierpathologie of maligniteiten. In een metanalyse werden onafhankelijke associaties gevonden tussen een verhoogd GGT en Diabetes Mellitus (type 2), cardiovasculaire incidenten en maligniteiten (Targher, 2010). Xenobiotica als pesticiden of gechloreerde oplosmiddelen zorgen ook voor GGT-verhogingen. Een verhoogde BMI kan bijvoorbeeld een normale GGT laten verdubbelen tot hoognormale of verhoogde waarde (Breitling, 2010; Whitfield, 2001). Een verhoogd BMI laat een gemiddelde GGT oplopen van 16 naar 29 U/L bij een methode bovengrens van 28 U/L (Breitling, 2010). Vanaf een consumptie van 2 glazen/dag kan bij verhoogd BMI ook de GGT al verhoogd zijn (Alatalo, 2008), terwijl bij onthouding of licht gebruik steeg bij mannen de GGT 74% voor BMI> 30 ten opzichte van normaal. Een BMI van 25 tot 30 veroorzaakt circa 30% toename van het GGT (Danielson, 2014). Morbide obesitas zorgt voor flinke GGT-verhogingen die na bariatrische chirurgie weer verdwijnen (Johansson, 2013). Poikolainen (1997) vonden in een studie met 6010 Finnen dat de GGT-verhoging bij alcoholgebruik sterker was bij mensen met obesitas dan bij proefpersonen met een normaal BMI. De leeftijd bepaald mede de mate van respons op alcohol. Bij mannen vanaf 40 jaar bestaat een veel sterkere correlatie tussen alcoholinname en GGT-stijging dan voor de groep < 40 jaar (Breitling, 2013). Voor vrouwen moet volgens sommigen rekening gehouden worden met een vergelijkbaar effect. Bekend zijn GGT-verhogingen bij het gebruik van medicijnen als barbituraten, psychofarmaca, statines, antidepressiva, fenytoïne en antireumatica (Arndt, 2001; Limdi & Hyde, 2003). Volgens Fortman (1985) en Giroud (1986) kunnen waarden tot 2 x N voorkomen bij carbamazepine en bij fenobarbital. Keeffe (1986) rapporteren dat na zes maanden fenytoïnetherapie gemiddeld bij 90% van de gebruikers een driemaal zo hoge GGT-waarde als normaal werd gezien, die tot twee jaar na behandeling significant verhoogd bleef. Alcoholgebruik versterkte de GGT-stijging door medicijnen nog meer. Xenobiotica als pesticiden of gechloreerde oplosmiddelen zorgen ook voor GGT-verhogingen. Roken ‘an sich' leidt tot een hogere GGT-waarden, genoemd wordt 50% verhoging bij 20 tot 30 cig/d (Hamad, 2015), 150% verhoging bij 20 cig/d bij abstinentie (Osifo, 2015). Het gebruik van alcohol versterkt de GGT-stijging door roken, een synergistich effect (Breitling, Osifo). Meer dan 4 koppen koffie/dag bij een alcoholinname vanaf 280 g/week kan een normaliter verhoogd zijnde GGT tot circa de helft reduceren (Danielsson, 2013). Mogelijk speelt een anti-oxidatief effect van koffie componenten hierin een rol. Dit koffie effect op GGT-waarden geldt vooral voor mannen en in mindere mate voor vrouwen. : Achtergronden bij de waarde van GGT als biomarker

Wat is de beste manier om je lever te reinigen?

Hoe reinig je je lever? – Het reinigen of ontgiften van je lever kan je door veel water te drinken (minimaal 1,5 liter per dag) in combinatie met een strikt dieet of een sapkuur. Water spoelt een groot deel van de toxische stoffen uit je lichaam en reinigt zodoende je lever.

Hoe krijg ik mijn Leverwaarden naar beneden?

Wanneer heeft te veel drinken gevolgen voor je lever? 21 december 2015 Veel mensen genieten zo nu en dan van een drankje. Maar wat voor invloed heeft de alcohol op je lichaam? Wanneer je drinkt gaat alcohol in je bloedbaan. Je lever verwerkt wat je eet en drinkt in energie en voedingsstoffen voor je lichaam en filtert schadelijke stoffen, zoals alcohol en giftige stoffen uit het bloed.

De beste manier om de gezondheid van je lever in kaart te brengen is door middel van een bloedtest voor leverschade, zoals ALAT.
Wat is ALAT?

, voornamelijk gevonden in lever cellen, is een enzym dat een rol speelt in het omzetten van glucose in bruikbare energie. Wanneer levercellen beschadigd zijn, kan de ALAT in je bloedbaan lekken. Normaal gesproken is er slechts een kleine hoeveelheid ALAT in het bloed; hogere niveaus van ALAT zijn meestal een aanduiding van leverschade of ontsteking.

Hoe kan ik mijn verhoogde ALAT verlagen?
Het goede nieuws is dat veel mensen hun verhoogde ALAT kunnen verlagen met veranderingen in hun levensstijl:
Beperk alcoholgebruik, afvallen, stoppen met roken, regelmatige lichaamsbeweging en natuurlijk een gezond dieet.
Welke soorten voedsel kunnen helpen om uw ALAT te verlagen?

Kunnen Leverwaarden herstellen?

Hoelang duurt het voordat al mijn bloedwaarden naar normale waarden terugkeren? CDT is een eiwit dat ijzer vervoert in het lichaam. Als je langdurig veel alcohol drinkt, stijgt je CDT-waarde. Het duurt daarna vier tot zes weken totdat je CDT weer gedaald is naar normaal.

Er is nog een aantal andere metingen in het bloed die worden gedaan om alcoholgebruik over een langere periode terug aan te tonen. Bijvoorbeeld het meten van leverenzymen: ASAT, ALAT, GGT en LDH. Als je veel alcohol drinkt, gaan er cellen kapot in je lever. Als er te veel cellen kapot gaan, komen er meer leverenzymen vrij dan normaal.

Dit kun je dan meten in het bloed. Wanneer je leverenzymen verhoogd zijn, betekent dit dat er schade is aangericht aan je lever. Wanneer je lever ernstig beschadigd is geraakt, kan het maanden duren voordat de leverenzymen naar normaal gedaald zijn, en soms herstelt je lever helemaal niet meer (je leverenzymen blijven dan verhoogd).

Daarnaast wordt er ook gekeken naar het MCV (mean corpuscular volume), het MCV is de doorsnede van de rode bloedcel. Als je veel alcohol drinkt, zijn je rode bloedcellen groter dan normaal. Dit komt onder andere door een vitamine B12 tekort dat bij alcoholisten vaak voorkomt. Het duurt twee tot vier maanden tot het MCV weer gedaald is naar een normale waarde.

Versie: juni 2020 : Hoelang duurt het voordat al mijn bloedwaarden naar normale waarden terugkeren?

Is verhoogde Leverwaarden gevaarlijk?

Verhoogde gamma-GT-waarden – Deze kunnen wijzen op galstuwing in of buiten de lever, maar ook op een effect van geneesmiddelen, alcohol of bepaalde dieetfactoren. Een lichte verhoging zonder verhoging van de andere leverwaarden wijst meestal niet op een ernstige leveraandoening.

Welke bloedwaarden zijn afwijkend bij leverfalen?

De ALAT waarde, Gamma GT en ASAT waarde zijn de bekendste leverwaarde en zijn enzymen die in de lever helpen stoffen om te zetten in andere stoffen. Verhoogde leverwaarden kunnen duiden op een afwijking in de lever. Dit bloedonderzoek meet de leverfunctie.

Hoeveel paracetamol voor leverschade?

Paracetamol bij chronisch alcoholgebruik: weinig is voor de lever snel teveel Onafhankelijk, multidisciplinair en betrouwbaar Inname van grote hoeveelheden paracetamol veroorzaakt levernecrose. Hoewel de aanbevolen maximale dosis 4 g per dag is, wordt het gebruik van paracetamol in een dosering kleiner dan 10 g (of kleiner dan 150 mg/kg per dag) voor volwassenen als niet-hepatotoxisch beschouwd.

Chronische inname van grote hoeveelheden alcohol potentieert echter de toxische effecten van paracetamol.
Hierdoor kunnen ook de gebruikelijke therapeutische doseringen leiden tot leverfalen.
Deze oorzaak van leverfalen wordt niet altijd herkend en de aandoening wordt dan ten onrechte bestempeld als alcoholische hepatitis of hepatitis met onbekende oorzaak.

Aan de hand van de volgende twee ziektegeschiedenissen willen wij de verhoogde gevoeligheid voor paracetamol bij chronisch overmatig alcoholgebruik onder de aandacht brengen. Patiënt A is een 31-jarige vrouw met in de voorgeschiedenis een spontane abortus, een crurale fractuur links en alcoholabusus.

Zij werd opgenomen wegens heftige stekende pijn links voor op de borst. De De volledige inhoud van dit artikel is alleen toegankelijk voor abonnees. Maak een account. Gratis en vrijblijvend. Heb je al een abonnement? Artikelinformatie Auteursinformatie Rijnland Ziekenhuis, afd. Interne Geneeskunde en Maag-Darm-Leverziekten, Postbus 4220, 2350 CC Leiderdorp.

Mw.A.H.M.van Mil, assistent-geneeskundige; dr.A.R.Janssens, maag-darm-leverarts. Contact dr.A.R.Janssens : Paracetamol bij chronisch alcoholgebruik: weinig is voor de lever snel teveel

Wat drinken voor lever?

Lever ontgiften – Om je lever te ontgiften is het zinvol om je een tijdje strikt aan het bovenstaande ‘dieet’ te houden. Ban alles wat slecht is voor het orgaan en eet enkel wat de lever activeert. Daarnaast is het een goed idee om veel water te drinken, dat helpt om schadelijke stoffen af te voeren.

Hoeveel paracetamol leverschade?

Waarschuwingen en voorzorgen – Wees voorzichtig (zie ook rubriek Dosering) bij matige tot ernstige nierinsufficiëntie (creatinineklaring ≤ 30 ml/min), leverinsufficiëntie, acute hepatitis, glucose-6-fosfaatdehydrogenase-deficiëntie, hemolytische anemie, verminderde leverenzymactiviteit, syndroom van Gilbert (familiaire non-hemolytische hepatitis), chronisch alcoholgebruik, dehydratie en chronische ondervoeding (lage reserves van hepatisch glutathion), gebruik van totale parenterale voeding (TPV). Bij glutathiondepletie zoals bij sepsis, ondervoeding, alcoholmisbruik, nier- en leverfunctiestoornis neemt de kans op leverfalen en/of metabole acidose toe. Bij chronisch alcoholisme, tijdens de behandeling geen alcohol gebruiken. Hogere doseringen dan aanbevolen brengen het risico van zeer ernstige leverbeschadiging met zich mee.6 gram kan al leverbeschadiging geven, na chronisch gebruik is bij 3–4 gram per dag al leverschade gemeld. Klinische klachten en symptomen van leverbeschadiging (incl. cholestatische, cytolytische (= hepatocellulaire) of fulminante hepatitis, leverfalen) worden doorgaans pas na 2 dagen (max.4–6 dagen) na toediening waargenomen. Paracetamol kan ernstige huidreacties veroorzaken; staak het gebruik bij de eerste tekenen van huiduitslag of andere overgevoeligheid. Langdurig of veelvuldig gebruik wordt ontraden. Bij aanhoudende pijn (> 5 dagen), hoge of aanhoudende koorts (> 3 dagen) of verschijnselen van een secundaire infectie de behandeling heroverwegen. Bij gebruik langer dan 3 maanden kan geneesmiddelafhankelijke hoofdpijn ontstaan, staak dan de behandeling. Zodra mogelijk overgaan van intraveneuze naar orale behandeling. Bij astmatische patiënten die overgevoelig zijn voor acetylsalicylzuur zijn lichte bronchospasmen gemeld als kruisreactie. Bij homozygote patiënten met fenylketonurie moet bij gebruik van de kauwtablet 120 mg de hoeveelheid fenylalanine worden doorberekend in het voedingsvoorschrift. Neonaten (leeftijd ≤ 1 maand): paracetamol drank bevat hulpstoffen die voor neonaten niet geschikt zijn. Volgens het Kinderformularium van het NKFK: Sinaspril stroop is niet geschikt voor neonaten vanwege de aanwezigheid van propyleenglycol. Gebruik van Daro stroop bij neonaten die doseringen hoger dan 48 mg/kg/dag nodig hebben, leidt tot een overschrijding van de veilige marges propyleenglycol. Sanias drank is niet geschikt voor neonaten vanwege de aanwezigheid van benzylalcohol en propyleenglycol. Andere toedieningsvormen hebben bij neonaten de voorkeur; de toepassing van Daro stroop en Sanias drank is veilig voor kinderen > 1 maand. Een enkele dosis Sinaspril stroop is veilig bij kinderen van 1 maand tot 5 jaar. Gegevens over werkzaamheid en veiligheid bij prematuren ontbreken. Hulpstoffen:

Aspartaam in kauw- of smelttabletten of in granulaat kan schadelijk zijn voor mensen met fenylketonurie. Ethanol: wees voorzichtig met ethanol in de stroop bij jonge kinderen. Maltitol in de stroop Daro kan een mild laxerend effect hebben. Natrium: houd rekening met het hoge natriumgehalte in Panadol Zapp en bruistabletten bij een natriumarm dieet. Propyleenglycol: wees voorzichtig met propyleenglycol in de stroop bij kinderen < 5 jaar. Sorbitol in bruistabletten kan de biologische beschikbaarheid van andere geneesmiddelen beïnvloeden. Sorbitol in de stroop kan maag-darmklachten veroorzaken en een lichte laxerende werking hebben. Sucrose: wees voorzichtig met de stroop bij diabetes mellitus vanwege het suikergehalte.

Welke pijnstillers zijn slecht voor de lever?

Geneesmiddelen die directe leverschade kunnen veroorzaken in de vorm van acute necrose zijn paracetamol, acetylsalicylzuur, nicotinamide (vitamine B3), amiodaron, en verschillende oncolytica.

Welke pijnstiller is niet schadelijk voor de lever?

Conclusie – Vanwege de grote overcapaciteit van de lever is een leverfunctiestoornis pas klinisch relevant bij levercirrose. De veranderde farmacokinetiek en farmacodynamiek bij cirrose verhogen het risico op bijwerkingen van geneesmiddelen: voorschrijven wordt maatwerk.

De nieuwe contra-indicatie ‘levercirrose’ in huisartsinformatiesystemen bevat adviezen voor de meest voorgeschreven geneesmiddelen, de website levert daarbij de onderbouwing en ook adviezen voor de patiënt.
Om over- of onderbehandeling te voorkomen is het van belang de oude contra-indicatie ‘leverfunctiestoornissen’ op te schonen, zodat alleen de patiënten met cirrose overblijven.

Een 69-jarige man is bekend met oesofagusvarices, diabetes mellitus 2 en levercirrose door langdurig overmatig alcoholgebruik. De ernst van de levercirrose wordt geschat op CTP-klasse C vanwege de aanwezigheid van matige ascites, een verhoogd bilirubine (40 µmol/l), een lage albumineconcentratie (27 g/l) en een verlengde INR (2,1).

Er is geen encefalopathie.
Sinds enkele dagen heeft meneer hevige pijn in onderrug en bil, met daarbij soms ook een zwak gevoel in de benen.
Meneer heeft driemaal daags 1 gram paracetamol geprobeerd, maar zonder succes.
De huisarts stelt de werkdiagnose ‘lumbago’.
Aangezien de ernstige levercirrose een contra-indicatie is voor NSAID’s, besluit de arts de patiënt in te stellen op oxycodon met gereguleerde afgifte 10 mg 2 dd en zo nodig oxycodon 5 mg 2 dd.

Meneer neemt nog diezelfde dag één tablet oxycodon MGA 10 mg. De volgende dag treft zijn echtgenote hem verminderd aanspreekbaar aan terwijl hij voor zich uit staart. Echtgenote brengt patiënt naar de SEH, waar de werkdiagnose ‘hepatische encefalopathie’ wordt gesteld.

Tabel 1: Classificatie van Child-Turcotte-Pugh


Parameter	Punten
	1	2	3
Ascites	niet aanwezig	matig, eenvoudig te behandelen	ernstig, slecht te behandelen
Encefalopathie (klasse)	niet aanwezig	1-2	3-4
Bilirubine (µmol/l)	< 34	34-51	> 51
Albumine (g/l)	> 35	28-35	< 28
INR	< 1,7	1,7-2,3	> 2,3
Klasse	Score
Klasse A (licht)	5-6 punten
Klasse B (matig)	7-9 punten
Klasse C (ernstig)	10-15 punten

table> Tabel 2: Veel voorgeschreven geneesmiddelen in de huisartsenpraktijk en hun gebruik bij patiënten met cirrose

Middel Advies bij levercirrose Analgetica Paracetamol Patiënten met een normaal voedingspatroon hebben geen verhoogd risico op leverschade bij het gebruik van paracetamol in normale doseringen. Leverschade door paracetamol ontstaat via de schadelijke metaboliet NAPQI, die in de lever wordt gevormd onder invloed van het enzym CYP2E1. Doordat de werking van dit enzym bij cirrose eerder af- dan toeneemt, is het niet te verwachten dat daardoor meer NAPQI wordt aangemaakt. Paracetamol heeft de voorkeur als pijnstiller bij (milde) pijn. NSAID’s Door de portale hypertensie is de leverdoorbloeding veranderd. Hierdoor zijn patiënten erg gevoelig voor de renale bijwerkingen van NSAID’s, die voor acute leverdecompensatie kunnen zorgen. Gebruik van NSAID’s dient vermeden te worden. COX-2-remmers COX-2-remmers worden afgeraden om dezelfde redenen als NSAID’s. Opioïden Omdat opioïden bijna allemaal door de lever geklaard worden, is vrijwel altijd dosisaanpassing nodig. De meeste opioïden, bijvoorbeeld fentanyl, kunnen (met dosisaanpassing) gebruikt worden bij levercirrose. Opioïden kunnen een hepatische encefalopathie uitlokken bij patiënten met levercirrose. Statines Statines waren altijd gecontra-indiceerd vanwege het risico op leverschade. Dit risico bleek bij patiënten met cirrose echter niet groter te zijn dan bij patiënten zonder cirrose. Alleen atorvastatine is voor patiënten in alle CTP-klassen onveilig door de sterk gestegen biologische beschikbaarheid (meer dan vijfmaal die van gezonde mensen). Recent onderzoek wijst op gunstige effecten van de overige statines bij patiënten in CTP-klasse A en B. Statines worden sterk gemetaboliseerd in de lever, waardoor dosisaanpassing nodig kan zijn om bijwerkingen te voorkomen. Over de veiligheid en de optimale dosering van van de overige statines bij CTP-klasse C is nog onvoldoende bekend. Antibiotica Veel antibiotica kunnen leverschade veroorzaken, maar omdat dat een zeldzame, onvoorspelbare bijwerking is, hoeven ze niet vermeden te worden. Amoxicilline(+clavulaanzuur) Dit middel wordt veelvuldig gebruikt door patiënten met cirrose en kan veilig gebruikt worden zonder dosisaanpassing. Doxycycline Er zijn geen gegevens bekend over gebruik bij patiënten met cirrose, daarom indien mogelijk een alternatief geneesmiddel voorschrijven. Fosfomycine De eenmalige orale dosering kan gebruikt worden door patiënten met cirrose. Over de meermalige intraveneuze toepassing zijn niet genoeg gegevens bekend. Nitrofurantoïne Er zijn niet genoeg gegevens over gebruik bij patiënten met cirrose, daarom indien mogelijk een alternatief geneesmiddel voorschrijven.

Mulder MB, Weersink RA, Borgsteede SD, Bouma M, Beekwilder JM, De Man RA, Hunfeld NG. Veilig voorschrijven bij levercirrose. Huisarts Wet 2019;62:DOI:10.1007/s12445-019-0061-7. Mogelijke belangenverstrengeling: de auteurs Weersink, Borgsteede en Beekwilder zijn werknemers van Stichting Health Base, dat de wetenschappelijke inhoud verzorgt van apotheekinformatiesysteem Pharmacom en huisartsinformatiesysteem Medicom.

1. Leendertse AJ, Egberts AC, Stoker LJ, Van den Bemt PM; HARM Study Group., Arch Intern Med 2008;168:1890-6. 2. Franz CC, Hildbrand C, Born C, Egger S, Rätz Bravo AE, et al., Eur J Clin Pharmacol 2013;69:1565-73. 3. Chan SL, Ang X, Sani LL, Ng HY, Winther MD, Liu JJ, et al., Br J Clin Pharmacol 2016;82:1636-46. 4. Weersink RA, Bouma M, Burger DM, Drenth JPH, Harkes-Idzinga SF, et al., Drug Saf 2018;41:603-13. 5. Morgan DJ, McLean AJ., Clin Pharmacokinet 1995;29:370-91. 6. Janssen HLA, Drenth JPH, Van Hoek B. Leverziekten. Houten: Bohn Stafleu van Loghum, 2009. 7. GBD 2013 Mortality and Causes of Death Collaborators., Lancet 2015;385:117-71. 8. NHG-Standaard Virushepatitis en andere leveraandoeningen (Derde herziening). Utrecht: NHG, 2016. 9. Uijen AA, Bor H, Van Boven K., Tijdschrift voor Gezondheidswetenschappen 2015;93:286-7. 10. Pugh RN, Murray-Lyon IM, Dawson JL, Pietroni MC, Williams R., Br J Surg 1973;60:646-9. 11. North-Lewis P. Drugs and the liver. London: Pharmaceutical Press, 2008. 12. Verbeeck RK., Eur J Clin Pharmacol 2008;64:1147-61. 13. Hasselström J, Eriksson S, Persson A, Rane A, Svensson JO, et al., Br J Clin Pharmacol 1990;29:289-97.Een leverfunctiestoornis is

: Veilig voorschrijven bij levercirrose

Welke ALAT waarde is schadelijk?

ALAT ALAT (alanine aminotransferase) is een lever enzym dat gemeten kan worden om een leverziekte vast te stellen. Een enzym is een eiwit dat ervoor zorgt dat een bepaalde stof wordt omgezet in een andere bepaalde stof. ALAT komt in verschillende cellen in het lichaam voor, maar vooral in de lever.

Daarom is ALAT een goede marker om te meten bij de verdenking op een leverziekte. We meten de activiteit van het enzym ALAT in uw bloed. Normaal gesproken is de ALAT activiteit laag. Als levercellen beschadigd raken, lekt ALAT uit de levercellen het bloed in en stijgt de hoeveelheid en de activiteit van het enzym in het bloed.

Dit kan al optreden voordat klachten optreden. Uw huisarts kan dit onderzoek aanvragen wanneer er een vermoeden bestaat dat de lever beschadigd is. Dit kan het geval zijn bij een infectie (zoals hepatitis), maar ook bij het gebruik van sommige medicijnen en alcohol.

Het wordt ook ged aan om de behandeling bij een leverziekte te vervolgen.
Een verhoogde ALAT activiteit kan worden gebruikt al screenende test op een leveraandoening.
Verhoogde waarden kunnen wijzen op leverschade.
Voor het vaststellen van de oorzaak van de leverschade bij een gevonden verhoogd ALAT, zijn ook de uitslagen van andere levertesten van belang, zoals alkalische fosfatase, gammaGT en albumine.Een licht verhoogde ALAT waarde (3-5 keer de bovengrens van de referentiewaarden) heeft meestal geen betekenis.

Een sterk verhoogde waarde (meer dan 10 keer de bovengrens van de referentiewaarden) wordt bijna altijd veroorzaakt door een acute virale hepatitis infectie. ALAT waarden blijven dan langere tijd (2-6 maanden) verhoogd. Bij chronische hepatitis zijn de waarden minder sterk verhoogd.

Wat veroorzaakt hoge Leverwaarden?

Albumine – Albumine is een belangrijk eiwit dat aangemaakt wordt door de lever. Vervolgens wordt het door de lever afgegeven aan het bloed. Albumine dient onder andere als transportmiddel voor calcium (kalk), bilirubine, geneesmiddelen, hormonen en vetzuren.

Wat kan de oorzaak zijn van te hoge Leverwaarden?

Kunnen Leverwaarden herstellen?

Daarnaast wordt er ook gekeken naar het MCV (mean corpuscular volume), het MCV is de doorsnede van de rode bloedcel. Als je veel alcohol drinkt, zijn je rode bloedcellen groter dan normaal. Dit komt onder andere door een vitamine B12 tekort dat bij alcoholisten vaak voorkomt. Het duurt twee tot vier maanden tot het MCV weer gedaald is naar een normale waarde.

Versie: juni 2020 : Hoelang duurt het voordat al mijn bloedwaarden naar normale waarden terugkeren?

Hoe krijg ik mijn Leverwaarden naar beneden?

De beste manier om de gezondheid van je lever in kaart te brengen is door middel van een bloedtest voor leverschade, zoals ALAT.
Wat is ALAT?

Hoe kan ik mijn verhoogde ALAT verlagen?
Het goede nieuws is dat veel mensen hun verhoogde ALAT kunnen verlagen met veranderingen in hun levensstijl:
Beperk alcoholgebruik, afvallen, stoppen met roken, regelmatige lichaamsbeweging en natuurlijk een gezond dieet.
Welke soorten voedsel kunnen helpen om uw ALAT te verlagen?

Kies daarom bijvoorbeeld magere eiwitten, zoals kip, vis of bonen en vetarme zuivelproducten. Verminder de geraffineerde koolhydraten en suikers in je dieet. Eet in plaats daarvan voedsel zoals bonen, volkoren granen, bessen, havermout, en groenten, die vezels, vitaminen en antioxidanten. Studies hebben aangetoond dat foliumzuur helpt bij het verlagen van,

: Wanneer heeft te veel drinken gevolgen voor je lever?